Dopamine is een stofje in je hersenen dat veel invloed heeft op hoe je je voelt en wat je doet. Het wordt vaak het ‘gelukshormoon’ genoemd, maar dat is eigenlijk te simpel. Dopamine speelt vooral een rol bij motivatie, beloning en verlangen. Het geeft je een fijn gevoel als je iets doet dat goed voelt, zoals scrollen op je telefoon, iets lekkers eten of likes krijgen op social media. Daardoor wil je het vaker doen. Je hersenen koppelen die activiteit aan een beloning, en zo ontstaat gewenning of zelfs verslaving.
Invloed op je systeem
Wat veel mensen niet weten, is dat een constante stroom van kleine dopamineprikkels je systeem uit balans kan brengen. Denk aan elke paar minuten je telefoon checken, steeds een nieuwe aflevering op Netflix starten of de hele dag kleine snacks eten. Je krijgt telkens een korte dopamineboost, maar je hersenen raken er ook een beetje op afgestemd. Hierdoor kun je je op den duur juist futloos of ongeïnspireerd voelen als je geen prikkel krijgt. De lat komt steeds hoger te liggen: je hebt meer of sterkere prikkels nodig om hetzelfde fijne gevoel te krijgen.
Dopamine training
Om dat patroon te doorbreken, kun je dopamine training inzetten. Dit is geen officiële therapievorm, maar een populaire manier om bewuster om te gaan met je prikkels. Bij dopamine training ga je tijdelijk stoppen of minderen met dingen die veel en snelle dopamine opleveren, zoals social media, junkfood of gamen. Door deze reset worden je hersenen weer gevoeliger voor kleinere, natuurlijke beloningen, zoals wandelen in de natuur, een goed gesprek of een klus afronden. Het idee is dat je weer leert genieten van dingen die niet direct extreme prikkels geven.
Wees bewust
Dopamine training hoeft niet rigide te zijn. Je hoeft niet alles tegelijk te schrappen of jezelf van alles te ontzeggen. Het draait om bewustwording: wat geeft je een snelle kick, en wat levert op de lange termijn voldoening op? Je kunt bijvoorbeeld beginnen met één dag per week ‘dopamine-arm’ leven, of je telefoon een paar uur uitzetten. Veel mensen merken dat ze zich rustiger, meer gefocust en gemotiveerder voelen als ze minder afhankelijk zijn van constante prikkels. Door zelf je dopaminegewoontes te onderzoeken, kun je betere keuzes maken voor je energie, concentratie en stemming.
